تصور عمومی درباره خیاطی، این است که طراحی کردن لباس و دوخت معنای یکسانی دارند؛ اما در واقع این دو حوزه از تفاوت‌های اساسی بسیاری برخوردار هستند. در طراحی لباس، تمرکز بر روی مدل‌سازی است و جنبه هنری این کار بیشتر به چشم می‌آید، در حالی که در طراحی دوخت، تمرکز بر نحوه خیاطی و اجرای لباس است.
تفاوت بین طراحی و دوخت لباس، مهارت‌های عملی‌تر دوخت است؛ زیرا طراح این حوزه با انجام دوخت و دوز، طرح را به پارچه منتقل می‌کند و آن را در واقعیت، تن می‌پوشاند. اما طراح لباس بیشتر در حوزه رنگ و فرهنگ، دانش و اطلاعات فعالیت می‌کند.
تفاوت طراحی لباس و طراحی دوخت و خیاطی
طراح لباس نظارت بر طراحی و دوخت دارد و می‌توان گفت این دو به یکدیگر کمک کرده تا از طریق رسیدن به هدف نهایی مشترک، کامل شوند. بدون هر دوی این عناصر، صنعت مد و فشن ناقص خواهد بود و به درستی عمل نخواهد کرد. برای دانستن ارتباط و تفاوت طراحی لباس و خیاطی، نیاز است با مفهوم و ویژگی‌های آنها آشنا شوید؛ در ادامه این دو حوزه را به طور کامل بررسی خواهیم کرد.
طراحی لباس
باید توجه داشت که یک طراح لباس یک فرد خوش‌ذوق، خلاق و با ابتکار هنری است که در زمینه مد و فشن فعالیت می‌کند. او با انجام پژوهش و تحقیق، سعی در ارائه طرح‌های نو و خلاقانه دارد. گاهی این طرح‌ها متفاوت و نامعمول هستند و در جامعه شایع نیستند، اما طراح با ایده و ابتکار خود، آنها را خلق و ارائه می‌دهد.
گاهی هم ممکن است طرحی که توسط طراح لباس ارائه شده، قابلیت اجرا نداشته و نمی‌توان آن را به مرحله دوخت رساند. به صورت کلی یک طراح لباس از مهارت‌های زیر برخوردار است:
- توانایی نمایش جنسیت پارچه‌ها روی کاغذ.
- پیش‌بینی آینده صنعت مد.
- برآورد هزینه‌های دوخت لباس.
- آشنایی با اصول رنگ‌شناسی و ترکیب رنگ‌ها.
- خلاقیت بالا و توانایی ایده پردازی.
- طراحی لباس با توجه به سلیقه مردم.
- توانایی کشیدن فیگور مانکن روی کاغذ.
- جسارت بالا برای ارائه ایده‌های نو.
عموماً یک طراح لباس تجربه کمی در زمینه خیاطی دارد، اما شناخت و تسلط او بر خیاطی به او کمک می‌کند تا در کار خود پیشرفت کند.
طراحی دوخت
یک طراح دوخت یا خیاط، فردی است که تخصص و تجربه حرفه‌ای در زمینه دوخت لباس دارد. او معمولا از طرح‌های از پیش آماده، استفاده می‌کند و به برش و دوخت لباس‌ها می‌پردازد. این طراح ممکن است از یک طرح برای تولیدات متعدد استفاده کند، بدون اینکه طرحی نو ایجاد شود. او تمرکز اصلی خود را بر روی دوخت و دوز لباس‌ها قرار می‌دهد و مهارت بالایی در الگوسازی دارد. به صورت کلی مهارت‌های یک طراح دوخت عبارتند از:
- مسلط بودن بر دوخت انواع لباس‌ها.
- توانایی و آشنایی با انواع الگو طراحی لباس.
- آشنایی با اصول اولیه رنگ شناسی در طراحی لباس.
- توانایی استفاده از ماشین‌آلات دوخت لباس.
- آشنایی با انواع مختلف پارچه و توانایی تشخیص نوع مناسب پارچه برای هر لباس.
طراح دوخت لباس‌هایی را به تولید می‌رساند که با توجه به نیازهای بازار، کاربردی هستند و قابلیت فروش دارند. او در واقع ایده را به واقعیت تبدیل می‌کند.
مهارت‌ها و اصول طراحی لباس
اصول اولیه طراحی لباس شامل چندین عنصر است که شامل طراحی مد، الگوسازی، خیاطی، اصول طراحی اندام، ترکیب و تئوری رنگ و کیفیت انواع پارچه‌ها می‌شود. این موارد در طراحی لباس بسیار اساسی هستند و یادگیری آنها به صورت صحیح و کامل، می‌تواند به توسعه و پیشرفت چشمگیر در حرفه شما کمک کند.
مراحل دوخت و اهمیت آن
در طراحی و تولید لباس مراحل دوخت که شامل پیش‌دوخت، دوخت و پس‌دوخت است، بسیار اهمیت دارند؛ زیرا هر سه مرحله مکمل هم هستند و نقش مهمی در ایجاد یک لباس با کیفیت و قابل قبول ایفا می‌کنند؛ در ادامه به توضیح هر یک از این مراحل می‌پردازیم:
- پیش‌دوخت
این مرحله شامل آماده‌سازی قطعات لباس قبل از دوخت نهایی است، الگوهای ترسیم شده روی پارچه قرار می‌گیرند و قطعات لباس برش می‌خورند. اهمیت این مرحله در دقت و صحت برش قطعات لباس است. خط کش‌های خیاطی، رولت خیاطی، کاربن، صابون خیاطی ابزارهای کمکی در این مرحله هستند.
- دوخت
بعد از برش قطعات لباس بر اساس الگو، اتصال آنها است، دقت در دوخت بسیار مهم است تا لباس به طور صحیح و با کیفیت ساخته شود. بعد چرخ خیاطی و تجهیزات آن قیچی، سوزن، بشکاف، نخ زن و نخ ابزار کمکی هستند.
- پس‌دوخت
این مرحله شامل تمیزکاری و تکمیل نهایی لباس است. در این مرحله، طرح‌ها و جزئیات پایانی لباس، مانند دکمه‌بندی، زیپ و اصلاحات آخر، انجام می‌شود و لباس دوخته شده به عبارتی به کمک اتو، ژانت و کاپ سینه، اتو سرد پرداخت می‌شود.
ابزارها در خیاطی کدامند و چه ویژگی دارند؟
در حال حاضر، به دلیل علاقه بسیاری از افراد به مد و فشن، نیاز به خیاطان ماهر و حرفه‌ای بیش از پیش احساس می‌شود. خیاطی یک شغل ساده و روزمره به نظر می‌رسد، اما در واقع نیازمند صبر، حوصله و استفاده از ابزارهای مناسب است. برخی ابزارهای ضروری و مهم در مراحل دوخت عبارتند از:
- اتو
یکی از جنبه‌های حیاتی خیاطی، اتو زدن لباس است داشتن یک اتوی حرفه‌ای از ملزومات به حساب می‌آید.
- قیچی
استفاده از یک قیچی تیز و سبک می‌تواند از خستگی دست جلوگیری کند و باعث برش‌های دقیق و تمیزی شود. قیچی خیاطی را برای بریدن کاغذ یا هر چیز دیگری استفاده نکنید، زیرا باعث کند شدن تیغه آن خواهد شد.
- خط کش‌های خیاطی
در فرآیند کشیدن الگوها خط‌کش‌های خیاطی استفاده‌های متنوعی دارند. خط‌کش پیستوله، مولر و اشل از جمله خط‌کش‌هایی هستند که در کشیدن الگوها و قطعات مختلف مانند آستین، فاق شلوار، ساسون، گودی کمر و غیره بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- سوزن
سوزنی که شما در خیاطی به آن نیاز دارید شامل سوزن مرواریدی، سوزن چرخ خیاطی (در چند ضخامت)، سوزن دستی (در چند ضخامت و طول) است.
- بشکاف
بشکاف یکی از ابزارهای مهم برای شکافتن درزهاست تا اگر اشتباهی صورت گیرد بتوانید پارچه را احیا کنید.
رولت خیاطی
رولت دارای دنده‌های فلزی است و برای علامت زدن در خیاطی استفاده می‌شود. در این فرآیند، یک کاربن بین الگو و پارچه قرار می‌گیرد تا طرح الگو بر روی پارچه انتقال پیدا کند.
- صابون خیاطی
صابون خیاطی یک روش متداول برای علامت زدن بر روی پارچه است و مختصات و نقاط مورد نیاز را بر روی آن قرار می‌دهد. صابون خیاطی انواع و اقسام مختلفی دارد.
- نخ زن
یکی از ابزارهای ارزان قیمت نخ زن است که برای بریدن نخ‌های اضافی در خیاطی استفاده می‌شود. در بعضی مواقع، استفاده از نخ زن بهتر از قیچی خواهد بود.
- ژانت و کاپ سینه
برای اتو کردن یقه و قسمت‌هایی از لباس که انحنا دارند، از ابزارهایی مانند ژانت، کاپ سینه و بالشتک خیاطی استفاده می‌شود. این ابزارها به لباس کمک می‌کنند تا شکل فرم زیبا و مناسبی بگیرد.
- اتو سرد
برای اتو کردن لباس به طوری که به صورت کامل چروکی پارچه از بین برود، پس از استفاده اتو بخار، باید بلافاصله از اتو سرد استفاده شود. اتو سرد دارای صفحه اهنی و وزن سنگین است.
جمع بندی
به طور کلی هر یک از این زمینه‌ها در بخش‌های مختلف تمرکز دارند و برای موفقیت در آنها باید استعدادهای خاصی داشت. در طراحی، تمرکز بر روی ابتکار، خلاقیت و نمونه‌سازی است. طراحان لباس باید ایده‌های نوآورانه و خلاقانه داشته تا الگوها، طرح‌ها و جزئیات لباس را به صورت دقیق و جذاب طراحی کنند. از سوی دیگر در طراحی دوخت، تمرکز بر روی تولید و اجرای لباس مهم می‌شود. خیاط باید بر روی الگوها، تکنیک‌های دوخت و استفاده از ابزارها و تجهیزات تسلط کامل داشته و با دقت و حوصله لباس را به اجرا برساند.
