هنر خیاطی بر پایه کار با پارچه و دوخت است که با پیشرفت و گسترش این هنر، انواع مختلفی از آن به صورت دستی یا با استفاده از دستگاه‌های پیشرفته خیاطی براساس مدل لباس و جنس پارچه به وجود آمد. جالب است بدانید که هر دو نوع دوخت کاربردی هستند؛ بنابراین، آموزش و آشنایی با آنها، برای پیشرفت در کار خیاطی امری ضروری است.
انواع دوخت در خیاطی
یکی از دلایل اصلی به وجود آمدن تنوع در این حوزه کاربرد انواع دوخت در خیاطی است که در ادامه دو نوع دستی و ماشینی را بررسی خواهیم کرد.
دستی
استفاده از مهارت خیاطی، شما را قادر می‌سازد تا انواع دوخت و دوز کارهای دستی را انجام دهید، بدون اینکه نیازمند چرخ خیاطی شوید. در ادامه انواع کوک و کاربرد آنها را معرفی می‌کنیم.
- کوک ساده
این کوک ساده‌ترین نوع دوخت دستی با استفاده از سوزن است. در این نوع دوخت، فاصله بین کوک‌ها را در حدود نیم تا یک و نیم سانتی‌متر در نظر می‌گیریم. برای دقت و ظرافت بیشتر، این فواصل یکسان در نظر گرفته شود. این نوع برای اتصال درزها بر روی یکدیگر قبل از دوخت با دستگاه خیاطی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- کوک شل
شل به همان روش ساده انجام می‌شود؛ با این تفاوت که در آن، سوزن به نحوی می‌زنند که حلقه آن روی کار قرار گیرد. در قدیم کاربرد اصلی آن، برای نشان‌دهنده نقشه راهنمایی خیاطان بوده است.
- کوک زیگزاگ
زمانی که می‌خواهیم دو پارچه را بر روی یکدیگر قرار دهیم، از این نوع دوخت استفاده می‌کنیم. برای جلوگیری از پیدا شدن کوک، باید هر بار با سوزن یک تار را بگیریم.
- کوک جسته
به این نوع کوک، دوخت سوزن ته گرد نیز گفته می‌شود که برای ثابت نگهداشتن سجاف و لایی چسب در خیاطی کاربرد دارد. در این نوع سوزن از ته گرد می‌گذرد و باعث ثبت و ثابت نگهداشتن سجاف و لایی چسب بر روی پارچه می‌شود.
- کوک بخیه
از آن برای بستن درزها استفاده می‌شود. هنگام استفاده از این نوع کوک سوزن را در جای مناسبی بزنید تا به درستی بتوانید دو پارچه را به هم متصل کنید.
- کوک دندان موشی
به طور عمده برای تزیین و دوختن جادکمه استفاده می‌شود. در هنگام استفاده از این طرح، حتما دندانه‌ها را با اندازه یکسانی بزنید تا حاصل کار زیباتر جلوه کند.
- کوک پس دوزی
به عنوان یک روش متداول برای نگهداری و ثبت قطعات مختلف پارچه در خیاطی برای پس دوزی کردن شلوار، آستین، یقه و سجاف استفاده می‌شود.
- کوک نشان
در کوک ریز و درشت یا نشان، کوک‌ها به صورت یکی در میان خواهد بود که اندازه درشت آن حدود ۱ سانتی‌متر و کوک ریز حدود نیم سانتی‌متر است. از این نوع معمولا برای به هم دوختن دو لایه نازک از پارچه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- کوک شلال
در این نوع فاصله کوک‌ها نزدیک به هم بوده و اندازه آنها برابر است و به دلیل استحکام بیشتری که نسبت به کوک ساده دارد، بیشتر برای پرو لباس‌ها استفاده می‌شود.
انواع دوخت با چرخ خیاطی
چرخ خیاطی‌های پیشرفته با امکانات متنوع و انواع کوک در بازار موجود هستند. برای خرید چرخ خیاطی، لازم است که در ابتدا درباره انواع مدل‌های کوک اطلاعات کافی بدست آورید و سپس چرخ خیاطی را با توجه به کاربرد مورد نظرتان خریداری کنید.
- کوک مستقیم (Straight Stitch)
این نوع کوک در چرخ خیاطی رایج‌ترین نوع بوده و به عنوان کوک پایه‌ای برای همه درزها در نظر گرفته می‌شود. در این نوع، می‌توانید طول کوک را تنظیم کنید. باید توجه داشته باشید که طول ۴ تا ۵ میلی‌متر برای کوک‌شل چرخ‌خیاطی بسیار مناسب است.
- کوک Lock-a-Matic
این نوع کوک به‌طور خودکار باعث قفل شدن نخ در ابتدا و انتهای دوخت می‌شود تا از باز شدن نخ و نامرتبی کوک جلوگیری کند.
- کوک زیگزاگ
برای دوخت درزهای پایانی، پارچه‌های کش‌داری مانند ژرسه و لاکرا (Lycra)، و اتصال کش به پارچه از زیگزاگ استفاده شود. همچنین شما می‌توانید طول و عرض این کوک را تغییر دهید.
- کوک زیگزاگ سه‌مرحله‌ای
این نوع کوک کارایی کمتری دارد، اما ضروری است و به‌جز مدل‌های ساده و ابتدایی از قابلیت‌های رایج در تمام چرخ‌خیاطی‌ها محسوب می‌شود و برای دوخت کش به پارچه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- کوک اورلاک Overlock و Overedge
در صورتی نبودن قابلیت سردوز در چرخ خیاطی، می‌توانید از این کوک برای لبه‌های پارچه که دوخته نشده‌اند، استفاده کنید. به طور معمول برای این نوع، نیاز به یک پایه ویژه دارید. در دفترچه راهنمای چرخ‌خیاطی شما، مشخص شده که از چه نوع پایه‌ای برای این کوک استفاده کنید.
- کوک سجاف کور (Blind Hem Stitch)
سجاف کور یک نوع دوخت است که خط ضعیفی را در سمت راست پارچه باقی می‌گذارد و به صورت تمیز و بدون نمودار قابل رویت است. برای استفاده از این نوع کوک، پارچه باید با الگوی خاصی در چرخ‌خیاطی تا شود. برای استفاده و آشنایی با مراحل کار دفترچه راهنمای چرخ‌خیاطی خود مراجعه کنید.
- کوک‌های تزیینی
آنها با سبک‌های گوناگون در اشکال مختلفی از جمله برگ، قلب، دانه‌های برف و غیره، در دوخت لحاف و سجاف لباس‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. در چرخ‌خیاطی‌هایی که دارای تنوع بیشتری در کوک‌ها هستند، تعداد کوک‌های تزیینی نیز بیشتر است.
- کوک جادکمه‌ای
اگر چرخ خیاطی شما دستگاهی است که دوخت جادکمه‌ای یک مرحله‌ای را انجام می‌دهد، باید یک کوک ویژه مناسب برای این کار را انتخاب کنید. البته این کوک پایه در برخی از چرخ خیاطی‌ها به طور پیش‌فرض وجود دارد.
